Lider Tugay'dan "Körfez" daveti "Uzattığım el sıkılana kadar elimi havada tutmaya devam edeceğim"

• Körfezde renk değişikliği ve balık vefatlarına neden olan mikroorganizma tipinin geçen yıl birinci kez Körfez’de saptandığını belirten Lider Tugay, “Bu cinsler, olağanda denizlerimizin cinsleri değil. Muhtemelen gemilerle taşınma sonrasında iklim değişikliğinden yararlanarak çoğalıyorlar ve Körfez’de baskın cins haline geliyorlar” dedi.
• Körfeze çok farklı kaynaklardan kirlilik taşındığını bunun önlenmesi ve denetlenmesinde yetki ve sorumluluğun kıymetli kısmının bakanlıklarda olduğunu vurgulayan Lider Tugay, “Olayı politik söyleme çevirmek için gayret gösterenler olacaktır ancak uzattığım el sıkılana kadar elimi havada tutmaya devam edeceğim” diye konuştu.
• Tugay, Körfez’in temizlenme sürecine hizmet edecek yaklaşık 10 milyar liralık bir yatırımı İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak göğüslediklerini belirterek, maliyeti 20 milyar liraya ulaşan navigasyon ve sirkülasyon kanallarının üretimi içinse hükümetin devreye girmesi gerektiğine dikkat çekti.

İzmir Büyükşehir Belediye Lideri Dr. Cemil Tugay, İzmir Körfezi’ndeki balık vefatları üzerine kamuoyunu bilgilendirmek emeliyle Egemenlik Konutu Çetin Emeç Salonu’nda basın toplantısı gerçekleştirdi. Körfez’i kirleten ögeleri tek tek sıralayarak İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin yetki ve sorumlulukları çerçevesinde devam eden ve yapılacak çalışmaları aktardı. Kelam konusu kirliliğin önlenmesi ve denetlenmesi konusunda yetki ve sorumluluğun değerli kısmının Etraf Şehircilik ve İklim Değişikliği, Tarım ve Orman, Ulaştırma ve Altyapı bakanlıklarında olduğunu lakin İzmir Büyükşehir Belediyesi olarak her türlü iş birliğine hazır olduklarını lisana getiren Lider Tugay, Körfez’deki kirliliğin incelenmesi için bilim kurulu oluşturacaklarını ve İzmirlilere şeffaf bir halde bilgilendirmede bulunacaklarını duyurdu. Körfez’de yaşanan kirlilikle herkesin yüzleşmesi gerektiğini söyleyen Lider Tugay, “Bu çift taraflı bir sorun. İzmir Büyükşehir Belediyesi ve bakanlıklar ortasında Körfez sorunu ile ilgili olarak ağır bağlantı halinde olmalıyız. Ben elimi uzatacağım, umuyorum o el boş kalmayacak. İzmir ismine uzattığım bu el sıkılacak ve tahlili daima bir arada sağlayacağız. Çok sayıda işçi ve bürokrat arkadaşımızla çalışıyoruz. Türkiye’nin her tarafından bilim insanlarıyla ağır dayanışma içindeyiz. Körfez’de de, yangınlarda da gerçek bir iş birliği içinde olmazsak, herkes üzerine düşeni yapmazsa tahlil üretemeyiz. Birbirini suçlayan kişi ve kurumlarla dönüşmek, halkımızı incitiyor. Olayı politik söyleme çevirmek için gayret gösterenler olacaktır lakin uzattığım el sıkılana kadar elimi havada tutmaya devam edeceğim” diye konuştu.

“Körfez’imiz maalesef ağır bir kirlilik yükü altında”

“Körfez’imizde bizi üzen bir durum yaşanıyor” diyen Lider Tugay, Körfez’in sularının sığ olduğu ve çamurun fazla olduğu alanlarda yüzeyde renk değişimi olduğunu hatırlattı. Akabinde toplu balık vefatları ve ağır deniz kokusunun oluştuğunu belirten Lider Tugay, “Arkadaşlarımızla mevzuyu incelemeye başladık, nedenlerini araştırdık. İZSU ve bu hususta bize görüş bildirecek tüm bilim insanlarının da değerlendirmelerini alarak inceleme devam ediyor. Bu yaşadığımız etraf felaketi ile birlikte bundan sonra tüm gerçekliği ve çıplaklığı ile bu problemle yüzleşmemiz gerektiğini düşünüyorum. Körfez’imiz maalesef ağır bir kirlilik yükü altında ve bunun yarattığı sonuçları yaşıyoruz” dedi. 

”İlk sefer geçen yaşandı”

Renk değişikliği ve balık vefatlarına neden olan sorunun plankton denen bir mikroorganizma cinsinin ansızın patlama halinde çoğalmasıyla ortaya çıktığını düşündüklerini lisana getiren Lider Tugay, “Kanaatimiz bu tarafta. Alg tipi, geçen yıl birinci kez Körfez’de saptanmış. 29 Ekim-13 Kasım ortasında alg patlaması gerçekleşmiş. Bu yıl bunun ikincisini yaşıyoruz. Bu cinsler, olağanda denizlerimizin cinsleri değil. Muhtemelen gemilerle taşınma sonrasında iklim değişikliğinden yararlanarak çoğalıyorlar ve Körfez’de baskın çeşit haline geliyorlar” diye konuştu.

“Bu sorun siyaset üstü”

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2000 yılından beri Körfez’i bilimsel olarak incelediğini söyleyen Lider Tugay, “Körfez’in suyunu takip ediyoruz. 68 farklı noktadan 3 ayda bir yüzeyden ve derinden ölçüm için, tahlil için su örneği alınıp raporlandırılıyor. 2000 yılından beri bilimsel bilgilerle Körfez takip ediliyor. Biz bunların hepsini tekrar gözden geçirdik. Bilimsel datalara baktığınızda rastgele bir yoruma, yorum farklılığına neden olmayacak objektiflikle sorunun ne olduğunu görüyoruz. Bu sorunu her türlü siyasetin üstünde görüyorum. İzmir’in belediye başkanı olarak ve İzmir’i çok seven, İzmirliye çok hürmeti olan biri olarak bu etraf felaketinden sonra ne yapmam gerektiğini düşündüğümde bütün siyasi kimliklerimden sıyrılıp tüm kişi ve kurumalarla iş birliği yapıp tahlil üretmemiz gerektiğin düşündüm. Birebir hali İzmir’deki ve Türkiye’de bu mevzuyla ilgili olan kişi ve kurumlardan da bekliyorum. Meselemizin tahlili için daima birlikte çalışmak dışında seçeneğimiz yok. Sözlerim siyasi tabana çekilmesin isterim” dedi.

“Tesislerle ilgili anormallik yok”

Konuşmasında Körfez kirliliğini grafiklerle anlatan Lider Tugay, “Grafikler, son 10 yılda sorunun süratli biçimde arttığını gösteriyor. Buna nelerin neden olduğunu hatırlamak lazım. Herkesin odaklandığı arıtma sistemimiz var. İZSU’nun Sasalı’daki arıtma tesisi ve Narlıdere’deki arıtma tesisi, bakanlık tarafınca daima ve nizamlı olarak denetim edilen tesislerimizdir. Edindiğimiz bilgilere nazaran tesislerden şu anda kaynaklanan bir olağandışı durum katiyetle yoktur. Son 5 ay içinde anormallik ya da sorun yaşamadık. Arıtma üzerinde ağır yük oluşması ve ölçümlerde anormallik olmadı” kelamlarına yer verdi.

Liman, tersane ve Gediz Nehri’ne dikkat çekti

Körfez’i kirleten ögeleri sıralayan Lider Tugay, “Yağışlı periyotlarda artmakla birlikte yılın tüm aylarında bir grup evsel ve endüstriyel atıkların, Menemen’den ziraî atıkların dereler yoluyla Körfez’e aktığını biliyoruz. Körfez’de bir limanımız ve tersanemiz var. Bunların da Körfez’i kirleten yapılar olduğunu bilmemiz lazım. Bunlar özel tesisler lakin limana gelen yük gemilerinin bilhassa Körfez’de ağır kirlenmeye ve mikroalglerin taşınmasına yol açtığı düşünüyoruz. Uzak ülkelerden İzmir’e gelen yük gemilerini düşünün. Bu yük gemileri kalkmadan evvel bulundukları limandan geminin tabanına istikrar için tonlarca su alıyor. Bu suyu daha sonra Körfez’e geldiklerinde Körfez’e boşaltıyorlar. Birinci sefer geçen yıl görülen mikroalg cinsinin bu gemilerle Körfez’e taşındığını düşünüyoruz. Bunlar bilim insanlarının bize söylediği şeyler. Bunun rastgele boşaltılmaması için arıtma tesisinin olması, evvel oraya girip deşarj yapması, daha sonra Körfez’e gelmesi lazım. Bu aslında mecburilik ancak şu an bu türlü bir tesisimiz yok. Bunu yapma sorumluluğu liman işletmesi. Büyükşehir’in bu türlü bir vazifesi, yetkisi ve sorumluluğu yok” sözlerini kullandı.

Başkan Tugay, Körfez’i kirleten bir öbür ögenin Gediz Irmağı olduğuna işaret ederek, “Kaynağından itibaren, ilerlediği yol boyunca çok farklı atıkları Körfez’in ağzına boşaltıyor. Sudaki oksijeni artırmak için suyu havalandırma gayeli çalışma yaptık. Kıyıda deniz içinde gemiyle havalandırma çalışması yapıldı” bilgisini verdi.

“Büyükşehir ve İZSU’nun yetkisi yok”

2000 yılında yapılan kanunlar ve yönetmeliklerden sonra denizler ve iç denizlerdeki misyon ve sorumlulukların Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, Tarım ve Orman Bakanlığı ve Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı’nın olduğunu belirten Lider Tugay, şöyle konuştu: “Bunu mazeret olarak ya da sorumluluğu yıkmak için söylemiyorum lakin mevzuatı herkesin bilmesi lazım. Büyükşehir ve İZSU, Körfez konusunda icracı olamıyor. He ne kadar Büyükşehir ve İZSU acil durum ilanı ile bu meseleye görünür biçimde müdahale etmiş olsa da gerçekte yetkileri yok. İç Körfez’de milyonlarca ton çamur birikmiş durumda. Bu çamuru almak istesek bizim 50 bin metreküpe kadar paklık yetkimiz var. Körfez’de su akımını geliştirecek sirkülasyon kanalı üzere mevzuların yetkisi bakanlığa ilişkin. Kirletici öge olan organize sanayi ve münferit sanayi atıklarını arıtan tesislerin yer yer yaşadığı sorunlarla ilgili olarak tüm yetki Etraf, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nda. Müşahede dışında hiçbir yetki sahibi değiliz. Buralardan kaynaklı kirlilik olduğuna da neredeyse eminiz.”

Yaklaşık 10 milyar liralık yatırım yapılacak

Başkan Tugay, “Balık vefatları meydana gelmeden evvel planlanan çalışmalara ait bilgi veren Lider Tugay, “Kasım ayında çıkacağımız ihale ile üç farklı bölgede yağmur suyu ve atık su ayrıştırma kanal altyapı çalışması yapacağız. Hazırlıklarımız neredeyse tamam. Çınarlı’da birinci bölge, Umurbey Alsancak’ta ikinci bölge, Poligon Güzelyalı’da 3. bölge olacak. 4 milyar 200 milyon liralık yağmur suyu ayrıştırma yatırımı için hazırız. Bu süreç aslında doğal seyrinde ilerliyor. Bu olay vesilesiyle bu çalışmayı iletmek isterim. Çok kısa mühlet içinde bitirmeyi planladığımız çalışmalarımız var” diye konuştu.

Çiğli Atıksu Arıtma Tesisi’nin 4. faz çalışmalarının devam ettiğini, önümüzdeki nisanda imalinin bitip hizmete alınacağını duyuran Lider Tugay, 4. faz, Güneybatı Atıksu Arıtma Tesisi kapasite artırımı, çamur kurutma tesisi ve Konak Çınarlı yağmur suyu ayrıştırma çalışmaları için 5 milyar 550 milyon liralık yatırımı 18 ay içinde yapacak halde planlama yapıldığını vurguladı. Lider Tugay, 4. fazın üretimi için milletlerarası kredi kuruluşları ile kredi mutabakatı yapıldığını lakin kredi gelmeden Büyükşehir kaynaklarıyla çalışmaların sürdüğünü belirtti. Lider Tugay, 5. fazın üretimine da muhtaçlık olduğunu kaydederek “En kısa vakitte arıtmanın 5. fazını da yapmak zorundayız. Bunla ilgili de talimat verdim. Proje çalışmasına başlandı. Süreçlerden sona imali sağlayacağız” dedi.

Sirkülasyon kanalı ve navigasyon kanalı

Mevcut kirliliği temizlemek için bir şeyler yapılması gerektiğini lisana getiren Lider Tugay, sirkülasyon kanalı ve navigasyon kanalına ait şunları söyledi: “5 yıllık süreçte bu mevzuda bir çalışma olmadı. Bu çalışmayı yapmakla yükümlü olan kurum İzmir Büyükşehir Belediyesi değil fakat iç ve orta Körfez’e gelen bir damla suyun bütün Körfez’i akıntıyla gezmesinin aylar sürdüğünü herkesin bilmesi lazım. İç Körfez’imiz ve orta Körfez’imiz maalesef suyun hareketsiz olduğu, akımın neredeyse olmadığı yerler. O yüzden kendini temizleyemiyor. Bunu yapabilmesi için sirkülasyon kanalına ve navigasyon kanalına muhtaçlığımız olduğu kesin. Bu iki kanalın üretimi yüksek maliyetli ve teknik olarak güç işler. Büyükşehir olarak burada alabildiğimiz kadar sorumluğu üzerimize almaya hazırız. Birebir Kocaeli’de taban taramasında yaptığı üzere bakanlığımızın bu mevzuda sorumluluk almasını bekliyoruz. Her türlü işbirliğine hazırız.”

“Olayı her boyutuyla pahalandırmak zorundayız”

Başkanlığa aday olduktan sonra Körfez’in kirliliğini çokça lisana getirdiğini tabir eden Lider Tugay, “Bu yaşadıklarımızdan sonra yalnızca benim ve arkadaşlarımızın bu mevzuyla ilgili plan yapmamızın kâfi olmadığını anlamış oldum. Uygun niyetli göstereceğimiz eforlar ne yazık ki sorunu çözmede kâfi olmayacak. Üç bakanlığın sorumlulukları çerçevesinde üzerine düşeni yapmasını beklediğimizi söylerim. İzmirliler olarak bu meseleyle yüzleşmek zorundayız. 2000 yılından bugüne baktığınızda 1 milyonluk ek nüfus Körfez’in etrafında yaşamaya başladı. Fakat bu ağır yapılaşmayı kaldıracak altyapının olmadığını hepimiz görmek zorundayız. Bu durumun vehametinin farkına varmak zorundayız. Metropol alana bu kadar ağır nüfus yükü devam ederse bu meseleler daha da artarak büyük sorunlara dönüşmeye devam edecek. Olayı her boyutuyla kıymetlendirmek zorundayız” sözlerine yer verdi.

”Bilim kurulu oluşturulacak”

Önümüzdeki günler için yapacakları çalışmaları sıralayan Lider Tugay, Körfez’le ilgili durumu en ayrıntılı taraflarıyla, bilgilerle takip etmek için bilim kurulu oluşturacaklarını duyurarak bilim şurasının devamlı olarak inceleme yapacağını söyledi. Körfez’e dair tüm bilgileri İzmir Büyükşehir Belediyesi ve İZSU’nun sayfalarında şeffaf olarak yayınlayacaklarını belirten Lider Tugay, devletin tüm kurumlarıyla görüşmeye, ortak çalışmaya, iş birliği yapmaya ve bilgi paylaşmaya hazır olduklarını tekrarlayarak şöyle devam etti: “Aynı tavırları onlardan da bekliyoruz. İzmir Büyükşehir Belediyesi, kaynaklarının kıymetli kısmını altyapı için, Körfez için, artırmalar için, kirli ve pak su yatırımları için kullanacak. İzmir’in çok kıymetli bir altyapı yatırımına gereksinimi var. Hiçbir siyasi hesap içinde olmadan en kıymetli önceliğimiz altyapı çalışması olacak. Ayırabileceğimiz tüm kaynakları ayıracağız. Yurt dışı kaynaklarının kullanımı için devletin kurumlarından yardımcı olmalarını bekliyoruz. Bu bahiste İzmir’e herkesin borçlu olduğunu söylemek isterim.”

“Körfez’e hepimizin sahip çıkması gerek”

İzmir’i İzmir yapan en kıymetli kıymetlerinden birinin Körfez olduğunu lisana getiren Lider Tugay, Körfez’i tüm toplumla birlikte kurtaracaklarını, bunun için yurttaşların da Körfez’i kirletmemek ismine azami dikkat içinde olmasını beklediklerini kaydetti. Büyükşehir olarak yetkileri sonuna kadar kullanarak kontrolleri sürdüreceklerini vurgulayan Lider Tugay, “Yetkilerimiz etrafında yanılgı yapan tüm kişi ve kurumları hem afişe edeceğiz hem de yetki çerçevesinde cezalandıracağız. Net bir irade ortaya koyacağız. İzmaritin, yemek artığının, kirli suyun derelere ve Körfez’e atılmasını vatandaşlarımızın duyurmasını bekliyorum. Körfez’e hepimizin sahip çıkması gerek” dedi.

“Bugün yeni şeyler söyleme zamanı”

Sadece Körfez kirliliği değil, kentin atık idaresi, trafiği, yolların düzeltilmesi üzere mevzularda yol haritaları oluşturduklarını ve bu çerçevede çalışmaya devam ettiklerini kaydeden Lider Tugay, “Kurumsal kapasite artımı, master planları yapıyoruz. İZSU Genel Müdürlüğümüz ile planladığımız yeni Körfez Master Planı, Kanal Master Planı, Altyapı Master Planı yapılacak. Ulaşım Master Planı’nı yaptığımızı ve bunu yürüttüğümüzü hatırlatmak isterim. ‘Daha evvel kusur yapıldı, eksik kalındı’ üzere bir tartışma içinde olmayı düşünmüyorum. Bugün itibariyle içinde bulunduğumuz durumu hepimizin gerçek anlamasını ve neler yapacağımızı düşünmemizin, karar vermemizin çok daha değerli olduğunu düşünüyorum. Geçmiş geçmişte kaldı. Bugün yeni şeyler söyleme vakti. Geçmişle hengame ederek hiçbir yere varamayacağımız açık” diye belirtti.

“Yüzmeyi vaat edemem lakin çok daha pak bir Körfez bırakacağım”

İzmir Büyükşehir işçisinin her zamankinden daha dikkatli olacağını, çok daha çalışkan olacağını belirten Lider Tugay, “Onların bilgi ve tecrübelerine, kurumsal olarak duruşumuza inanıyorum. Bu sorunu çözeceğimize de inanıyorum. Kâfi ki siyasetten arınmış, tüm kurumların önyargısız şekilde iş birliği içinde olduğu bir süreci oluşturalım. Umuyorum 5 yıl sonunda Körfez’imiz bugünden çok daha düzgün olacak. Ne olursa olsun gerekeni yapacağız. Sizlere Körfez’de yüzmeyi vaat edemem fakat bugüne oranla çok daha pak bir Körfez’i İzmirlilere bırakacağımı, bunu tek başıma yapamayacağımı, tüm yurttaşlarımıza muhtaçlığımız olduğunu söylemek isterim.”

“Denetleme ve yaptırım yetkisi bakanlıklarda”

Toplantıda basın mensuplarının sorularını da yanıtlayan Lider Tugay, Körfez’i kirleten ögelerden olan Gediz Irmağı için başka belediyelerle ilgili görüşüp görüşmeyeceği sorusuna “Diğer belediyelerle görüşürüz. Onların da ellerinden geleni yapmasını isteriz fakat Gediz’i, dereleri kirleten her ne ise tarım ve sanayi için denetleme ve yaptırım yetkisi bakanlıklarda. Bakanlığın üzerine düşeni yapması gerek fakat farkındalık için belediyelerle elbette görüşürüz. Hatalı aramak değil, tahlil aramak düşüncesindeyim” karşılığını verdi.

“Körfez’den balık tutulmasını hakikat bulmuyorum”

Başkan Tugay, Körfez’den balık tutulup tutulmaması istikametindeki görüşünün sorulmasına üzerine “Yapılan oksijen ölçümlerinde sudaki oksijenin çok düşük olduğu saptandı. O nedenle balık ölümlerinin bunlardan kaynaklandığı konusundaki kanaatimiz güçlü. Mikro alglerin kimileri aslında toksinler salgılayabiliyor. Bunlar da ölümlere katkıda bulunmuş olabilir. Bu mümkünlük doğrultusunda Körfez’den balık tutulmasını yanlışsız bulmuyorum. Bilhassa iç Körfez bölgesinde. Daha önce alınan Hıfzıssıhha Kurulu kararına nazaran aslında zaten yasak. Körfez’de bilinenin ötesinde toksidite, insan sıhhati ile ilgili mikrop çeşidi bulunması durumu yok ancak ileride bunları da yaşayabiliriz. Gerekenin bir an evvel yapılması gerekiyor. Havadan, deniz duyuna temasla vatandaşlarımız için tehlike oluşturacak durum olduğunu düşünmüyorum fakat her ihtimale karşı balık tutulmamasını tavsiye etmiyorum” yanıtını verdi. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı