'Rezil olacağım' fikri toplumsal anksiyeteyi tetikliyor!

Kişilerin bir ortama gireceği sırada ‘rezil olacağım, beşerler beni yetersiz görecek’ üzere fikirlere kapıldığını söz eden Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar, “Kişinin toplumsal anksiyete yaşamasında genetik, yetiştirilme üslubu ve edindiği deneyimlerin tesiri olabiliyor.” dedi.

Üsküdar Üniversitesi NP Feneryolu Tıp Merkezi Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar, insanların hayatını olumsuz etkileyebilen toplumsal anksiyete hakkında açıklamalarda bulundu.

Kaygı belirtileri dehşet belirtilerine benziyor

Günlük yaşantımızda çabucak hemen her ortamda yeni beşerlerle bir ortaya geldiğimizi söyleyen Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar, “Bazı şahıslar bu durumlarla iç içeyken çok rahat fonksiyonelliğini sürdürebiliyor. Beşerlerle birlikte olmak, toplum önünde görünür olmak, toplantıda iştirak gösterirken paylaşımda bulunmak kişi için sorun olmuyor ve münasebetiyle bu durum onun hayatını, fonksiyonelliğini etkilemiyor. Toplumsal anksiyete yaşayan şahıslar ise topluluk karşısında, yeni birileriyle tanışırken epeyce ağır ve onun fonksiyonelliğini bozacak seviyede tasa belirtileri yaşıyor.” dedi.

Kaygı belirtilerinin kişinin korkutucu bir durumla karşılaştığında gösterdiği belirtilerle emsal olduğunu söz eden Gökpınar, “Ses titremesi, nabızda yahut kalp ritminde yükselme, ellerde titreme, yüzde kızarma ve odaklanma zahmetleri olabilir.” halinde konuştu. 

Düşünceler ve fizyolojik belirtiler kısır döngü halinde devam edebiliyor

Sosyal anksiyetenin hangi durumlarda ne formda oluşabileceği konusunda örnekler veren Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar kelamlarını şöyle sürdürdü:

“Örneğin; kişinin sunum yapması gerekiyor ve öncesinde sunuma hazırlanıyor. Gereğince bilgiye sahip ve anlatacağı mevzuya da hakim. Fakat sunuma girmeden evvel kişinin zihnine birtakım niyetler gelmeye başlıyor. ‘Rezil olacağım, beşerler beni yetersiz görecek’ ya da ‘heyecanlandığımın farkına varacaklar’ gibi… O anda beşerlerle göz göze geldiğinde kişi besbelli bir halde anksiyete belirtileri başlıyor. Hali hazırlarda var olan bir dert varken bununa birlikte olmaya başlayan öteki bir fikir geliyor. ‘Elimin titrediğini görecekler, bahse hakim olmadığımı düşünecekler, rezil olacağım’ üzere kişi tasayı uyandıracak kanılar üretmeye başlıyor. Bu durumu kısır döngü olarak düşünürsek esasen ‘rezil olacağım’ derdi varken bir yandan fizyolojik belirtilerle birlikte bunun karşı taraftan fark edileceği kanısıyla heyecan daha da artmaya başlıyor.”

Sonuç ‘kaçınma’ davranışı olabiliyor 

“Kişiler bu türlü durumlarla karşılaştığında kaçınma davranışı sergilemeye başlıyor.” diyen Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar, “Örneğin bir toplantı yahut sunumda, okulda ya da bir arkadaş ortamında, kişi artık konuşmaya katılmaktan bir şeyler anlatmaktan kaçınmaya başlıyor. Aslında ‘ben o ortama girersem kesin yetersiz olacağım’ telaşını ortadan kaldırmak istiyor. Tasaları ortadan kaybetmek için kişi güya tedavisi bu yolmuş üzere  kendince durumu yönetim etmeye çalışıyor ama burada kıymetli bir nokta; beyin bize o anda telaş sinyalini gönderiyor ve bizi o ortamdan uzaklaştırıyor. Hâlbuki bizim yapmamız gereken o ortamda bulunup kademeli olarak üzerine gitmek ve korkuyu yönetmeyi öğrenmek. Hasebiyle bizim için kıymetli olan toplumsal anksiyetenin ne olduğunu, niyet sisteminde neler yaptığını, belirti manasında neler yaptığını tanıyıp daha fonksiyonel yolları bulmaya çalışmak.” halinde konuştu.

Genetik, yetiştirilme ve deneyimler toplumsal anksiyetede tesirli olabiliyor

Kişinin toplumsal anksiyete yaşamasının birçok nedeni olduğuna değinen Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar, bu nedenleri şöyle anlattı:

“Genetik yüklülükler sebep olabilir. Kişinin yetiştirilme tavırlarıyla alakalı bazen başarısızlığa, rezil olmaya ve yetersizliğe bağlı çok eleştirel tavırda yetiştirilen bireylerde misal süreçlerin tetiklenmesi mümkündür. Hayatta yaşadığı olaylar da ileride kişinin toplumsal anksiyete geliştirmesine sebep olabilir. Kişisel olarak kişinin korkusunun temelinde ne olduğu ayrıntılı bir formda kıymetlendirilmesi gerekiyor. Bazen toplumsal anksiyete denilen durum, performans anksiyetesi ile de alakalı olabiliyor. Örneğin kişi arkadaş kümesiyle pek rahatken rastgele bir işi yapacağı vakit insanların yanında performans sergilemeye dair kişinin korkusu olduğu görülebiliyor.” 

Kaygılı fikirler odağımızı ele geçirmekte daha etkili

Kaygının son derece olağan bir his olduğuna vurgu yapan Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar herkesin vakit zaman bu duyguyu deneyimlediğini ve aşikâr bir düzeyde kişiyi koruyan hisler olduğunu söyledi: “Sizi tedbir almaya yöneltir ama dert seviyesi, fonksiyonelliği bozacak duruma gelirse yani kişi o aksiyonu sergilemekten kendini geride tutmaya başlarsa bu sebeple okul hayatında, aile hayatında, toplumsal hayatında ve mesleksel hayatında vakit zaman kayıplar yaşamaya başladığında  bizim için korku bozukluğu boyutuna evrilmeye başlamıştır.”

Herkesin aklına bahis ve ortamdan bağımsız çeşitli niyetler gelebileceğine de değinen Uzman Klinik Psikolog Ece Cemre Gökpınar bu durumun da son derece olağan olduğunu söyledi ve kelamlarını şöyle tamamladı:

“Böyle durumlarda odağımızı o noktada tutmaya çalışırız lakin dertli fikirler bizim odağımızı ele geçirmekte daha tesirlidir. Örneğin bir toplantıda karşı taraftan birisi esnediğinde var olan bir durumu şahsileştiriyor. Bu durumda kişi insanları sıktığını düşünüyor ve anksiyete belirtileri kendini göstermeye başlıyor. Toplumsal fobi kişinin mesleksel, aile ve toplumsal alan olarak nitelendirdiğimiz tüm alanlarda, bir noktada toplumsallığın barındığını düşünürsek şayet kaçınma davranışlarıyla birlikte uzaklaşmalar, vakitle kendilerini izole edildiği gözlemlenir. Örneğin sunum yapılması   gerekiyor ancak telaş nedeniyle yapılamıyor. Birçok sosyallikten kaçınılırken hayatta da birçok şeyden kaçınmamıza yol açıyor. Toplumsal fobide, tedavi bu noktada farkındalıkla birlikte başvurulması gereken bir adımdır.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı